Hyperbolic discounting

Zelf heb ik jaren gerookt. Best wel een vervelende gewoonte vind ik nu. Eigenlijk vond ik dat al toen ik nog rookte. Bij iedere sigaret die ik opstak wilde ik tegelijk stoppen. Ik loop het risico om als een SIRE reclame over te komen: “Het is verslavend, maar tegelijk ook vrijwillig (we kunnen hierover discussiëren gezien de nicotine). Roken heeft bovendien vaak zeer destructieve gezondheidseffecten.” …op de lange termijn. Want tegelijk gaf het dus direct een goed gevoel. Dus ondanks al die positieve effecten van niet-roken op langere termijn, koos ik toch voor die korte termijn bevrediging. Die spanning tussen het kiezen voor een korte termijn bevrediging boven een toekomstige positieve uitkomst is hyperbolic discounting (hyperbolische verdiscontering).

 

Kort uitgelegd geef je onder invloed van hyperbolic discounting dus de voorkeur aan een korte termijn boven een lange termijn beloning. Ook als die lange termijn beloning relatief gezien meer waard is. Je hecht aan de directe bevrediging meer waarde door de directe beschikbaarheid van de beloning. De keuze voor nú wordt vergroot als de tijd met dán groeit – dit is het ‘hyperbolische’ (i.e. overdreven of op een hyperbolisch curve lijkend). Dit zien we bijvoorbeeld in het voorbeeld van verslavingen en vooral in geldkeuzes. Het ligt rationeel voor de hand dat ik deze maand €50,- betaal om mijn pensioen over 35 jaar op te bouwen als ZZP-er. Er is namelijk een zeer grote kans dat dit bedrag dan verveelvoudigd is. Toch is het geen vanzelfsprekende keuze voor veel ZZP-ers. Omdat het een rationele denkfout betreft is dit dus een bias. En een zeer hardnekkige en verstrekkende bovendien. Hierover later meer.

 

Hoe komt het dat we hier toch last van hebben? Biologen en psychologen voeren een belangrijke oorzaak terug naar onze ontwikkeling als zoogdieren en jagers-verzamelaars. Het was vroeger zeer risicovol om te jagen en verzamelen. Bij voldoende voedsel stuurde onze hormoonhuishouding aan op onze risico aversie. We stopten dus, ondanks dat er mogelijk meer voedsel in de buurt was. En we wachtten ook niet met het opjagen van het passerende zwijn, met de gedachte dat deze over een maand nog wat vetter zou worden. Het risico om het zwijn nu te verliezen en te verhongeren was gewoonweg te groot.¹ Daarnaast was het weinig zinvol om voor lange termijn voedsel te zoeken om te bewaren; we hadden 100.000 jaar geleden immers nog geen Tupperware en koelkast tot onze beschikking. Het bekendste onderzoek dat deze bias aantoont is waarschijnlijk die van de marshmellow test.^2-3

Deze bias heeft een groot effect in het ondernemen van gedrags- en beleidsverandering om klimaatproblematiek te tackelen. Als collectief hebben we het gevoel van psychische ‘afstand’ als het gaat om de negatieve effecten van onze koolstofrijke consumptiemaatschappij. We denken vaak niet bewust na over de klimaateffecten van die vlucht naar Australië. Het effect is ook niet direct voelbaar en dus wordt de waarde daarvan al snel verdisconteerd.⁴ Ondanks dat we op een hoger bewustzijnsniveau weten dat de klimaateffecten ervan groot zijn. Dé oplossing lijkt dan om logisch te beredeneren en onze impulsen te onderdrukken. En dit vermogen hebben we meer dan we ons bewust zijn: zolang we ons hier maar echt van bewust zijn! Lees hierover in de volgende blog over de restraint bias.