“Het stallen van je grootste plannen”
Iedere werkdag probeer ik te beginnen met het “doorslikken van de kikker”. Soms zijn er twee kikkers en dan slik ik de grootste als eerste door. Nu denk je: Huh, de kikker doorslikken, wat is dat? Nou, ik doe de zaken die ik echt belangrijk vind het liefst als eerste. Maar eerlijk gezegd is dit wel vaak een gevecht met mijzelf.
Neem nou vandaag. Je leest nu dit artikel. Dat was vandaag mijn kikker. Top-prioriteit! Maar de wasmand is ook best vol. Dus toch maar even die wasmachine aan. Washok is ook stoffig. Toch maar die kleurige plumeau er bij gepakt. Alles is intussen weer spik en span. De tuin is geharkt. De kat heeft een permanentje. Waar was ik ook alweer mee bezig…?
Herkenbaar? Nee, nooit last van die triviale afleidingen? Fijn, want dat betekent dat je oprecht hier bent voor dit artikel. Bedankt! Mooi compliment. Waarschijnlijk heb je er wél met enige regelmaat mee te maken. Het staat bekend als het bike-shedding effect (‘fietsenstalling effect’). Parkinson vond in een studie naar het ontwerp van een kerncentrale, dat projectleden onevenredig veel tijd besteedden aan het materiaal van de fietsenstalling. Terwijl het complex ontwerp van de centrale toch het belangrijkste was. Het is echter wat moeilijker voor te stellen hoe dat er uit moet zien dan de kleur van de fietsenstalling.
Het is niet gek als je hier zelf, in je privéleven of werk, tegenaan loopt. Je brein kan namelijk makkelijker om gaan met simpele en congruente, dan complexe en ambigue informatie. Onbewust zul je dus worden verleid tot het onevenredig tijd besteden aan de verkoopcijfers in je functioneringsgesprek, dan aan de ontwikkeling van je leiderschapsvaardigheden en je carriérepad. Dit staat bekend als Parkinson’s ‘wet van trivialiteit’.1
Vaak is dit effect onbeduidend. Het effect neemt toe als plannen of projecten groter en complexer worden. Kijk naar het klimaatdebat in de Tweede Kamer. Of neem de klimaatconferentie in Madrid in 2019. Twee dingen zal mensen daar waarschijnlijk van bij zijn gebleven: dat er op hoofdlijnen geen grote noten zijn gekraakt over het nemen van klimaatmaatregelen. En dat er onevenredig veel tijd is besteed aan de tekstuele opmaak van het akkoord. Klinkt als een bekend effect? Precies!2
Natuurlijk speelt er meer dan alleen het bike-shedding effect als het gaat om de klimaatproblematiek. Het effect stuurt wel onze aandacht en speelt daarmee een rol in onze keuzes. En mogelijk zonder dat we het doorhebben. Nou ja, vanaf nú misschien niet meer natuurlijk. Mocht je nu denken: “Pfff… eigenlijk vond ik het halverwege al niet meer de moeite waard om dit af te lezen.” Dan ben je waarschijnlijk in de volgende cognitieve valkuil getrapt: de sunk-cost fallacy.